Co to jest olejek eteryczny?

Olejki eteryczne to wszelkie olejki eteryczne pochodzenia roślinnego, które zawierają mieszaninę związków chemicznych i mają charakterystyczny dla rośliny aromat. Powszechnie stosowane olejki eteryczne to olejek eukaliptusowy, olejek goździkowy, olejek z drzewa herbacianego.

Do czego służą olejki eteryczne?

Olejki eteryczne są powszechnie stosowane w aromaterapii, aby zapewnić dobre samopoczucie psychiczne i fizyczne. Aromaterapia to praktyka mieszania różnych terapeutycznych olejków eterycznych w celu stymulacji pożądanej reakcji. 

Zgodnie z wytycznymi Polskiego Towarzystwa Aromaterapii oraz zasadami aromaterapii, olejki eteryczne powinny być stosowane jedynie zewnętrznie, poprzez inhalację, nawanianie (rozpylanie w powietrzu za pomocą dyfuzora), kompresy, kąpiele i masaż, zawsze w rozcieńczeniu

Polskie Towarzystwo Aromaterapeutyczne jednoznacznie przekazuje nam informacje:

"Polskie Stowarzyszenie Aromaterapeutyczne otrzymuje coraz większą liczbę wiadomości od swoich członków dotyczących rozpowszechniania w mediach społecznościowych, a także w okazjonalnych reklamach i promocjach, informacji na temat niebezpiecznych i nieodpowiednich sposobów stosowania olejków eterycznych, często pod pretekstem aromaterapii. W związku z tym, uznali za konieczne poinformować czytelników, że:

Aromaterapia

Jest metodą naturalnej medycyny, obejmującą użycie naturalnych olejków eterycznych, które są wprowadzane do organizmu przez:

• drogi oddechowe (wąchanie, wdychanie, inhalacje)
• poprzez skórę (masaż, kąpiel, kompresy, kosmetyki, oliwki i maści lecznicze).

Żadna forma doustnego podawania olejków eterycznych nie jest uważana za aromaterapię. Doustne/wewnętrzne stosowanie olejków eterycznych należy do dziedziny farmacji (olejki eteryczne są składnikami wielu leków - jako substancje czynne i/lub smakowe) oraz przemysłu spożywczego, gdzie służą do nadawania aromatu różnym produktom.

W gotowych preparatach aromaterapeutycznych, farmaceutycznych, kosmetykach, chemii gospodarczej oraz przemyśle spożywczym, stężenie i ilość używanych olejków eterycznych wynika z receptur i przepisów dotyczących bezpieczeństwa stosowania, opracowanych na podstawie szeroko zakrojonych badań naukowych. Ilość produktów zawierających olejki eteryczne, stosowanych zgodnie z przeznaczeniem, jest ściśle określona przez producenta i w takim przypadku nie stanowi zagrożenia.

Sytuacja wygląda inaczej w przypadku olejków stosowanych w domowych warunkach w aromaterapii. W takim przypadku użytkownik nabywa czysty olejek eteryczny, który musi być odpowiednio rozcieńczony przed użyciem - przy użyciu olejów roślinnych, wody, powietrza lub innych nośników. Należy bezwzględnie przestrzegać wskazówek zawartych w instrukcjach producentów i kartach bezpieczeństwa produktu, które sprzedający powinien dostarczyć na życzenie kupującego.

Jakie zagrożenia niosą ze sobą olejki eteryczne?

Niektóre firmy produkujące olejki eteryczne i ich dystrybutorzy twierdzą, że olejki eteryczne są „naturalne”, a zatem „bezpieczne do spożycia”.

Olejki eteryczne nie są bezpieczne do spożycia i mogą powodować poważne zatrucia, nawet jeśli zostaną połknięte niewielkie ilości. Zachodnioaustralijskie Centrum Informacji o Truciznach (WAPIC) odnotowało wzrost liczby zatruć w wyniku spożycia olejków eterycznych przez dzieci. Dlatego ważne jest, aby olejki eteryczne były bezpiecznie przechowywane w pojemniku zabezpieczonym przed dostępem dzieci. Użycie nieodpowiednio rozcieńczonych czystych olejków eterycznych w warunkach domowych jest niedozwolone i wiąże się z poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi.

Objawy zatrucia olejkiem eterycznym

Olejki eteryczne są szybko wchłaniane po podaniu doustnym, a objawy mogą pojawić się już po 30 minutach od spożycia (u niektórych osób objawy pojawiają się z opóźnieniem do 4 godzin). Nasilenie zatrucia zależy od rodzaju oleju i spożytej ilości.

Dzieci są szczególnie podatne. Zaledwie 2 ml (mniej niż pół łyżeczki) olejku eukaliptusowego może spowodować poważne zatrucie u niemowlęcia. Objawy zatrucia obejmują:

• senność, powolny/płytki oddech, śpiączka (po spożyciu dużej ilości)
• drgawki
• uporczywy kaszel, krztuszenie/dławienie się, duszność, świszczący oddech
• nudności, wymioty lub biegunka
• podrażnienie skóry
• zaczerwienienie oka, podrażnienie lub ból 

"Wszystko może stać się trucizną, zależy to jedynie od dawki" - to stwierdzenie odnosi się również do olejków eterycznych. Kiedy są stosowane w niewielkich ilościach, mogą być nieocenionymi lekarstwami. Jednak warto przytoczyć przykład typowej torebki herbaty miętowej o właściwościach leczniczych, która zawiera 1,5 g rozdrobnionej suszonej mięty, w której znajduje się 0,2-2,0%, czyli 0,003-0,03 g olejku eterycznego miętowego. Standardowa butelka olejku do aromaterapii zawiera około 9 g olejku eterycznego, co oznacza zawartość 300-3000 szklanek herbaty miętowej.

W literaturze medycznej i aromaterapeutycznej jest wiele publikacji dotyczących przypadków zatruć spowodowanych stosowaniem olejków eterycznych, dlatego we wszystkich profesjonalnie napisanych broszurach i instrukcjach dotyczących olejków eterycznych zawsze podkreśla się potrzebę "ochrony przed dziećmi". Nawet spożycie mniej niż 1 g olejku może być śmiertelnie niebezpieczne. To samo dotyczy przedawkowania podczas zabiegów aromaterapeutycznych w domu. Należy pamiętać, że toksyczne dawki substancji chemicznych, takich jak olejki eteryczne, są określane w jednostkach wagi na kilogram masy ciała. Małe dziecko może znosić znacznie mniejsze ilości niż dorosła osoba z nadwagą. Dlatego należy chronić dzieci nie tylko przed olejkami eterycznymi, ale również przed innymi produktami, w których są one stosowane.